همه ی ما این تجربه را داشته ایم که شبی کم خوابیده ایم و فردا تمام روز یا بخشی از آن را گیج و منگ بوده ایم. یا حتی شبی از نظر مدت زمان خواب کافی داشته ایم اما اصطلاحا بد خوابیده ایم و تا مدتی پس از بیداری هنوز سرحال نبوده ایم و احساس خستگی می کنیم.

این سوال همواره برای دانش آموزان وخانواده هایشان مطرح است که بدن برای داشتن انرژی کافی در طول روز به چند ساعت خواب احتیاج دارد و برای داشتن بالاترین بازده در شبانه روز، این خواب باید در چه ساعتی و به چه مدتی صورت بگیرد. تهدادی از افراد نمی توانند در برابر خواب آلودگی عصر گاهی مقاومت کنند.

 آیا اصلا بدن به خواب بعداز ظهر احتیاج دارد؟

تحقیقات نشان داده است که خواب، نقش زیادی در عملکرد مغز دارد و قدرت یادگیری وتمرکز انسان در طول روز کاملا به مقوله خواب وابسته است. خواب کافی شبانه، ارتباط عصبی شیمیایی سلول های مغز را تسهیل می کند و با این کار حافظه را تقویت کرده و قدرت یادگیری را افزایش می دهد.

خواب شبانه به انسان کمک تا مطالبی که در طول روز فرا گرفته را در ذهن و حافظه خود به ثبت برساند. به عبارت دیگر پس از یادگیری روزانه به خواب کافی شبانه احتیاج است تا مطالب به حافظه بلند مدت منتقل شوندو  به ثبت برسند. بنابراین برای تکمیل چرخه یادگیری به خواب احتیاج داریم. مزیت دیگر خواب این است که هنگام خواب شب، غدد لنفاوی فعالیت خود را تشدید می کنند و سموم بدن را دفع می کنند. زمان خواب لازم برای بدن وابسته به فرد است و مکن است برای شخصی هفت ساعت خواب و برای دیگری نه ساعت خواب کافی باشد. مادر اینجا میزان ساعت خواب لازم برای انسان را به طور متوسط بیان می کنیم. امکان دارد دانش آموزان برای هوشیاری کامل وآمادگی فکری کافی، به میزان بیشتر یا کمتری خواب احتیاج داشته باشد. اما بطر کلی خواب کمتر از شش ساعت به بدن آسیب میز ند(البته نه برای یکبار و یا مدتی کوتاه کم خوابی بلکه برای روز های متمادی) و خواب  بیشتر از نه ساعت برای بدن لازم نیست.

هرسیکل کامل خواب برای انسان حدودا نود دقیقه بطول می انجامد. بدن برای استراحت در شب به پنج سیکل کامل احتیاج دارد. بنابراین برای حفظ سلامت بدن لازم است ما در طول شب در حدود هفت و نیم تا هشت ساعت بخوابیم.

از طرف دیگر بدن بین ساعت یازده شب تا چهار صبح به انجام واکنش هایی می پردازد.

محققان در چند سال اخیر به این مهم دست یافتند که ترشح بعضی از هورمون های ضروری در این ساعات و تنها در هنگامی که بدن در خواب است صورت می پذیرد. این هورمون ها سبب بهبود عملکرد مغز می شود. بنابراین اگر شخصی در این ساعات بیدار باشد، این هورمون ها نمی توانند به درستی در بدنش ترشح شوند و بدن در طول روز به مشکلاتی بر می خورد. در نتیجه برای حفظ سلامت و داشتن انرژی بیشتر انسان باید هفت و نیم تا هشت ساعت بخوابد و بطوریکه بین ساعات یازده تا چهار صبح خواب باشد. پس بهتر است دانش آموزان حدود ساعت ده و نیم تا شیش و نیم صبح بخوابند تا ساعاتی که در مدرسه هستند را بخوبی سپری کنند و انرژی و توان فکری لازم را برای یادگیری داشته باشند.

پس از صرف وعده غذایی، بخصوص ناهار، برای هضم غذا بدن خون را به اطراف معده می فرستد و تراکم خون اطراف مغز کاهش می یابد. این مساله باعث می شود بدن میل به خواب داشته باشد که این دلیل همان خواب آۀودگی عصر گاهی است. در این زمان ریتم تغییرات بدن کند می شود و بدن احتیاج به استراحت دارد و اگر امکان استراحت داریم، خوب است بین سی دقیقه تا یک ساعت خواب نیم روزی داشته باشیم و اگر بیش از این باشد اختلالات خواب شبانه روزی می شود. اگر امکان خواب عصر گاهی را نداریم، لازم است در این ساعات کار خود را مقداری سبککرده تا بتوانیم مقداری استراحت کنیم و قدم بزنیم تا بدن بتواند به حالت عادی خود بازگردد. البته نوشیدن مقداری آب نیز میتواند به این امر کمک کند.